του
Διονύση Ελευθεράτου
Μέρος
4ο - Τα «αβγά έσπασαν» ηρωικώς, αλλά η
ομελέτα… αγνοείται
Όλα τα
παραπάνω και κάμποσα ακόμη ήταν «τα
αβγά που έπρεπε να σπάσουν», για να
«γίνει η ομελέτα». Μια ομελέτα που
υποτίθεται πως θα επέφερε κάποιο
«συλλογικό καλό» (ακόμη και ο
νεοφιλελευθερισμός ψάχνει ηθική και
πολιτική νομιμοποίηση), με τον δικό του
τρόπο. Με την πρόταξη των «θέλω» της
αγοράς, με την επέκταση των ιδιωτικών
κεφαλαίων σε τομείς που υπόσχονταν
υψηλή κερδοφορία (ήταν και αυτή μια
θεμελιώδης αποστολή των ιδιωτικοποιήσεων),
με τη συμπίεση του εργατικού κόστους
(τα διάφορα «0+0 =14%»), με, με, με… Κι όλα
αυτά τα «με» θα συνέθεταν, υποτίθεται,
μια με-γάλη άνθιση των αριθμών, που
κάποια στιγμή θα επέφερε και ευημερία
ανθρώπων, πέραν των «ατσίδων» της
οικονομικής ελίτ και των στελεχών τους.
Αντί
όλων αυτών, τι συνέβη στην περίοδο 1990 –
1993; Πού πήγε… η ομελέτα, έστω κι εκείνη
των αριθμών;
Δείκτης
πρώτος: Ανάπτυξη. Αυτήν που θα κόμιζαν
οι απελευθερωμένες δυνάμεις της αγοράς,
κλπ, κλπ. Μια απλή επεξεργασία των
επίσημων στοιχείων του ΥΠΕΘΟ καταδεικνύει
ένα μεγαλοπρεπές «άνθρακες ο θησαυρός».
Ο μέσος
ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης στην περίοδο
1984 – 1989 ήταν 1,8%, μολονότι το 1986 «έκλεισε»
με ένα πενιχρότατο 0,5% και το 1987 με
αρνητικό πρόσημο, μείον 2,3%. Στα έτη 1990
– 1993 ο μέσος ετήσιος ρυθμός έπεσε στο
0,55%. Ειδικά κατά το 1993, επήλθε ύφεση του
1,6%.
Εν ολίγοις
ο μεγάλος… απελευθερωτής των «αστείρευτων
δημιουργικών δυνάμεων της αγοράς»
παρέδωσε το 1993 μια οικονομία σε ύφεση,
κάτι που συνέβη για πρώτη φορά από το
1987 και για δεύτερη από το 1983. Τόσο «καλά»…
Δείκτης
δεύτερος: Βιομηχανία – μεταποίηση.
Έτσι, για να δούμε πως εξελίχθηκαν τα
πράγματα στον πυρήνα της «πραγματικής
οικονομίας».
Πότε με
θετικό πρόσημο και πότε με αρνητικό
κινήθηκε στη δεκαετία 1980 – 1989 το συνολικό
προϊόν μεταποίησης. Οριακά αυξητικός
(0,48%) ήταν ο μέσος ετήσιος ρυθμός κατά
τη συγκεκριμένη περίοδο. Κατά πολύ
καλύτερος εμφανίστηκε στην υπο-περίοδο
1988 - 1989, τη διετία που προηγήθηκε της
πρωθυπουργίας Μητσοτάκη. Τότε καταγράφηκαν
ποσοστά αύξησης 4,5% και 2,2% αντίστοιχα.
Ε, ανέλαβε
ο «μεγάλος απελευθερωτής» των δυνάμεων
της αγοράς και μονιμοποιήθηκαν τα
αρνητικά πρόσημα. Μείον 2,6% το 1990, μείον
0,8% το 1991, μείον 1,5% το 1992 και, για επίλογο,
μείον 4,3% το 1993. Τα θετικά πρόσημα
επέστρεψαν το 1994 (1,2%).
Δείκτης
τρίτος: Ιδιωτικές ακαθάριστες επενδύσεις
πάγιου κεφαλαίου. Για να δούμε πόσο
συγκινήθηκε η «ιδιωτική πρωτοβουλία»
από την πολιτική ενός πρωθυπουργού που
ορκιζόταν στο όνομά της.
Στα πρώτα
πέντε χρόνια της δεκαετίας του 1980 η
πορεία του συγκεκριμένου δείκτη ήταν
διαρκώς πτωτική, κάτι που ίσως σχετίζεται
και με τα συμπτώματα της διεθνούς
οικονομικής κρίσης του 1979, της δεύτερης
μεγάλης που βίωσε ο μεταπολεμικός κόσμος
(προηγήθηκε εκείνη του 1973). Από το 1985 και
έως το 1990 όμως, η ροή των πραγμάτων
άλλαξε. Κατά το 1990 μάλιστα η αύξηση των
ιδιωτικών επενδύσεων ιδιωτικού κεφαλαίου
έφθασε στο εκπληκτικό 14,7%, ποσοστό που
είχε να… φανεί από το 1977.
Η συνέχεια
όμως επεφύλαξε μια μεγάλη «βουτιά» το
1991, της τάξης του μείον 10,4% και άλλες δυο
στη διετία 1992-93. Μείον 2,2% και 2,6%.
«Τζίφος»,
δηλαδή, και σ’ αυτό το πεδίο. Το «συν»
επέστρεψε το 1994 (2,6%).
Δείκτης
τέταρτος: Απασχόληση. Ωραία, το αφομοιώσαμε
το δόγμα: Ας «πάνε να πνιγούν» όσοι
εργαζόμενοι είναι (προορισμένοι) να
πνιγούν, αλλά για τους ικανούς και τους
άξιους οι ευκαιρίες για δουλειά θα
πληθύνουν, με την εφαρμογή των
νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Φαίνεται
όμως πως κάτι δεν πήγε καλά με την
«κοινωνικά ευεργετική» διάσταση αυτών
των συνταγών, επί πρωθυπουργίας Μητσοτάκη.
Είδαμε ήδη την αναπτυξιακή – βιομηχανική
«αποτελμάτωση» της εποχής, οπότε είναι
μάλλον περιττές οι πολυδαίδαλες
αναζητήσεις εξηγήσεων.
Σύμφωνα
με την έρευνα Εργατικού Δυναμικού της
ΕΣΥΕ, ο Κων. Μητσοτάκη παρέλαβε την
ανεργία στο 7,5% το 1989 και την έφερε στο
9,7% το 1993. Δεν ήταν μόνο οδυνηρή, την εποχή
εκείνη, μια αύξηση άνω των δυο μονάδων,
σε τόσο χρόνο. Ήταν και ασυνήθιστη.
Παράδειγμα:
Στην επταετία 1983 – 1989 το επίσημο ποσοστό
ανεργίας υπερέβη μόνο μία φορά το 8%
(1984, 8,1%) και ήταν μίνιμουμ 7,4% (1986, 1987).
Κατέβηκε στο 7% τον πρώτο χρόνο μητσοτακικής
διακυβέρνησης, το 1990, αλλά στη συνέχεια
πήρε την πάνω …βόλτα: 7,7% το 1991, 8,7% το
1992, 9,7% το 1993. Θα ανέβαινε πάλι κατά μία
ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα έπειτα από
μια πενταετία, το 1998 (10,8%).
Σε
απόλυτους αριθμούς: το 1989 οι άνεργοι
ήταν, επισήμως, 296 χιλιάδες κι έπειτα
από 3,5 έτη κυριαρχίας των… θαυματουργών
δυνάμεων της νεοφιλελεύθερης
«δημιουργικότητας» έφθασαν τις 398,2
χιλιάδες.
Επιλέξαμε
τέσσερα «θαύματα» της εποχής Μητσοτάκη
τα οποία, μαζί με τα προαναφερθέντα
δημοσιονομικά, θα μπορούσαν να συνθέσουν
ένα ωραίο «Top - 5». Με μεγάλη ευκολία θα
μπορούσαμε να επιλέξουμε άλλα τρία,
τέσσερα ή πέντε. Τα συμπεράσματα θα ήταν
ανάλογα, παραπλήσια ή ταυτόσημα.
Όπως
είδαμε, η γενική επιδείνωση έφθασε στο
απροχώρητο το 1993 (ύφεση, υψηλή ανεργία,
βιομηχανική καθίζηση, τρομακτική αύξηση
του δημόσιου χρέους κλπ). Δηλαδή όχι
όταν άρχιζε, αλλά όταν είχε ήδη προχωρήσει
αρκετά η ετεροχρονισμένη ελληνική
βερσιόν της «θατσερικής αντεπανάστασης».
Και μόνη αυτή η παρατήρηση επαρκεί για
να ακυρώσει τον παντελώς αστήρικτο,
σχεδόν «θεολογικό» ισχυρισμό, ότι ο
Κων. Μητσοτάκης θα είχε «βελτιώσει την
οικονομία» (φυσικά με αυτόν τον όρο
καθένας εννοεί ό,τι θέλει), εάν είχε
περισσότερο χρόνο στη διάθεσή του.
Τα
παραμύθια κράτησαν πολλά χρόνια, νισάφι
πια... Κι αν κάποιος θέλει να προβάλλει
αντίλογο, ευχαρίστως να τον ακούσουμε.
Θα του ζητούσαμε απλώς να αρχίσει από
μία απόπειρα δικής του απάντησης στο
(ρητορικό) ερώτημα που θέσαμε: Καλά με
τον θαυμασμό για όσους «τολμούν» να
«σπάσουν αβγά». Η …ομελέτα όμως ποια
ήταν; Ποιοι τη γεύθηκαν;
***
Πηγή:
Comments
Post a Comment