Skip to main content

Κοινότητες αυτοδιαχείρισης εναντίον αναρχοκαπιταλισμού: ο νέος παγκόσμιος ιδεολογικός πόλεμος;

του system failure

Η παγκόσμια οικονομική κρίση έφερε ξανά στο προσκήνιο την Αριστερά αλλά και τον ακραίο εθνικισμό. Στην Ελλάδα και όχι μόνο, η άνοδος της Αριστεράς ήρθε ως απάντηση στην διάβρωση του Ευρωπαϊκού Σοσιαλισμού και την πλήρη απορρόφησή του από τον νεοφιλελευθερισμό. Άλλωστε, η τελική συνύπαρξη των δύο κομμάτων στην εξουσία, που κυβερνούσαν για δεκαετίες τη χώρα, είναι η πιο εκκωφαντική απόδειξη αυτού του γεγονότος. Παρόλο που η άνοδος, τόσο της Αριστεράς, όσο και του ακραίου εθνικισμού, δημιουργεί αναπόφευκτα ένα νέο πεδίο έντονων ιδεολογικών συγκρούσεων, οι συγκρούσεις αυτές δεν φαίνεται να μπορούν να ανακόψουν την διάλυση των παλαιών ιδεολογικών γραμμών.

Έτσι, βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι παλιές ιδεολογικές γραμμές μάλλον ξεθωριάζουν και οι όποιες συγκρούσεις δεν μπορούν να εμποδίσουν αυτό το ξεθώριασμα. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αποτυχία της Αριστεράς να δομήσει εκ νέου έναν δικό της αυτόνομο λόγο, απαλλαγμένο από καπιταλιστικούς όρους, και στην πλήρη υποταγή της Δεξιάς στον νεοφιλελευθερισμό, που οδηγούν στην επιταχυνόμενη πολτοποίηση των παραδοσιακών ιδεολογιών και στην επικράτηση ενός πολιτισμικού ολοκληρωτισμού που εξαπλώνεται πολύ γρήγορα στον Δυτικό κόσμο αλλά και αλλού.

Παρόλα αυτά, η βιαιότητα και η αμεσότητα με την οποία επιβάλλεται σήμερα ο νεοφιλελευθερισμός ακόμα και στα πιο ανεπτυγμένα κράτη της Δύσης, μπορεί να μην συνέβαλε στην εμφάνιση επαναστάσεων με την κλασική μορφή του παρελθόντος, αλλά φαίνεται ότι οδηγεί τις κοινωνίες στο να επαναπροσδιοριστούν σταδιακά στη βάση κάποιων αρχών και αξιών που παρήκμασαν σε πολύ μεγάλο βαθμό κάτω από την άκρως οικονομιστική φύση του κυρίαρχου κοινωνικοπολιτικού μοντέλου των τελευταίων τουλάχιστον δύο δεκαετιών.

Η επαναφορά των χαμένων εννοιών

Μόλις πριν από μία δεκαετία, ίσως και λιγότερο, κάποιος που μπορεί να μιλούσε στην Ελλάδα για έννοιες όπως συλλογικότητα ή αλληλεγγύη, θα θεωρούνταν τουλάχιστον αφελής και θα αντιμετωπίζονταν με κυνισμό από την καθεστηκυία κουλτούρα του ακραίου ατομικισμού. Η οικονομία της φούσκας και του τραπεζικού δανεισμού που κυριάρχησε ειδικότερα από τις αρχές της δεκαετίας του 90 και έπειτα, καθώς και το αντίστοιχο life-style που επέβαλε, εξαφάνισε τέτοιες έννοιες, εξαγοράζοντας την πλειοψηφία των ανθρώπων με υπερβολικές δόσεις επίπλαστης ευημερίας.

Έτσι, ενώ βρισκόμαστε σε μια φάση όπου οι παλιές ιδεολογικές γραμμές ξεθωριάζουν, ενώ φαίνεται ότι επικρατεί όλο και περισσότερο ένας πολιτισμικός ολοκληρωτισμός που μοιάζει να μην έχει αντίπαλο, τα προβλήματα που δημιούργησε ο νεοφιλελευθερισμός, αλλά και η βιαιότητα με την οποία πλέον επιβάλλεται καθώς παίρνει πίσω αυτή την επίπλαστη ευημερία, κινητοποιούν κάποια κρυφά ανακλαστικά των κοινωνιών και επαναφέρουν στην επιφάνεια έννοιες, οι οποίες μέχρι και πριν από λίγα χρόνια είχαν καταντήσει να είναι περίπου ταμπού.

Σε παλαιότερες εποχές, οι Έλληνες είχαν μέσα στην κουλτούρα τους τέτοιες έννοιες, οι οποίες εκδηλώνονταν έμπρακτα στην καθημερινότητά τους με διάφορες συνήθεις πρακτικές, όπως για παράδειγμα η ανταλλαγή αγροτικών προϊόντων, ιδιαίτερα στην Ελληνική ύπαιθρο. Ακόμα και σήμερα, οι παλιότεροι που έχουν μνήμες από τέτοιου είδους πρακτικές, κατάφεραν να τις διατηρήσουν ή να τις επαναφέρουν ξανά ως απάντηση στην οικονομική δυσπραγία, που μαστίζει σήμερα την πλειοψηφία των πολιτών.

Ίσως αυτό να εξηγεί ως ένα βαθμό, το γεγονός ότι τα τελευταία περίπου 5 χρόνια με την οικονομική κρίση, αλλάζει ριζικά η στάση των Ελλήνων απέναντι σε τέτοιες εναλλακτικές μορφές κοινωνικής συνύπαρξης, πέρα από τις ουσιαστικές ανάγκες που δημιούργησε η κρίση. Οι Έλληνες μπορούν να εκμεταλλευτούν την παράδοσή τους και να αλλάξουν τρόπο ζωής και κοινωνικής οργάνωσης, ωστόσο αυτό δεν είναι κάτι απλό, καθώς οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί από το κυρίαρχο κοινωνικοπολιτικό μοντέλο, κάνουν ένα τέτοιο εγχείρημα να μοιάζει ιδιαίτερα δύσκολο.

Ένας άνισος αγώνας στη νέα ιδεολογική αρένα

Μια νέα μεγάλη ιδεολογική διαμάχη φαίνεται ότι αρχίζει να αναδύεται. Είναι αυτή ανάμεσα στις εναλλακτικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης και στον επερχόμενο αναρχοκαπιταλισμό. Το μεγάλο ιδεολογικό χάσμα μεταξύ των δύο αυτών μοντέλων οφείλεται στο γεγονός ότι οι εναλλακτικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης που γίνονται πράξη κυρίως μέσα από συνεταιριστικά κινήματα ή κοινότητες και ομάδες αυτοδιαχείρισης, έχουν στον πυρήνα της φιλοσοφίας τους τις κομβικές έννοιες της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης, έννοιες οι οποίες είναι άκρως αντίθετες με τον ριζοσπαστικό ατομικισμό που βρίσκεται στον πυρήνα του αναρχοκαπιταλισμού.

Ο αγώνας μεταξύ των δύο μοιάζει άνισος καθώς ο αναρχοκαπιταλισμός, αποτελεί στην ουσία το τελικό στάδιο του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος προετοιμάζει το έδαφος έχοντας όλα τα μέσα στη διάθεσή του. Επίσης, οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν επί δεκαετίες με την μαζική αστικοποίηση και την δημιουργία γιγάντιων αστικών κέντρων, καθώς και την κουλτούρα του ακραίου καταναλωτισμού, ευνοούν απόλυτα τον αναρχοκαπιταλισμό και αποτελούν μεγάλο εμπόδιο στην διάδοση και εξέλιξη των εναλλακτικών μορφών κοινωνικής οργάνωσης.

Το πόσο άνιση είναι αυτή η μάχη, φαίνεται με ιδιαίτερα έντονο τρόπο στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, καθώς οι οικονομικές ελίτ έχουν επιβάλλει νομοθετικές αποφάσεις που οδήγησαν τα τελευταία 3 χρόνια σε σαρωτικές αλλαγές στα εργασιακά δικαιώματα και στο κοινωνικό κράτος, πλήττοντας τους δύο αυτούς τομείς σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ενώ αντίθετα, η μοναδική απόπειρα μιας νομοθετικής απόφασης υπέρ της ανάληψης και αυτοδιαχείρισης μιας χρεοκοπημένης επιχείρησης από τους εργαζόμενους, δεν έφτασε καν στη βουλή για ψήφιση.

Έτσι, η πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ για ψήφιση ειδικού νόμου που θα επέτρεπε την ανάληψη και διαχείριση της χημικής βιομηχανίας ΒΙΟΜΕ, μετά την πτώχευσή της, από τους ίδιους τους εργαζόμενους, παρέμεινε μέχρι στιγμής μετέωρη. Και είναι πολύ φυσικό, γιατί κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε προηγούμενο και θα οδηγούσε ενδεχομένως σε ένα ντόμινο ανάλογων ενεργειών από εργαζόμενους σε άλλες πτωχευμένες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, κάτι που θα ήταν άκρως καταστροφικό για τα σχέδια της νεοφιλελεύθερης δικτατορίας και την οριστική επικράτηση του αναρχοκαπιταλισμού.

Αυτοδιαχείριση ή αναρχοκαπιταλισμός;

Καθώς λοιπόν ο νεοφιλελευθερισμός διαλύει το έθνος-κράτος και παρόλο που φαίνεται ότι τίποτα δεν μπορεί να ανατρέψει την τελική του μορφή που είναι ο αναρχοκαπιταλισμός, αρχίζει να σχηματίζεται, αργά ομολογουμένως, μια αντίπαλη ιδεολογία που αναγκαστικά προσαρμόζεται στην απουσία του κράτους-προστάτη και παίρνει μορφή μέσω των κοινοτήτων αυτοδιαχείρισης. Η ευκολία προσαρμογής των κοινοτήτων αυτοδιαχείρισης στα νέα δεδομένα, οφείλεται στο γεγονός ότι και η δική τους ιδεολογική μήτρα έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την απουσία κράτους και κρατικής παρέμβασης. Έτσι, ίσως πράγματι βιώνουμε μια μετατόπιση των παλαιών ιδεολογικών γραμμών προς μια άλλη κατεύθυνση.

Αν και θα ήταν κάπως αφελές να επιχειρήσουμε να εντοπίσουμε στο παρελθόν την αφετηρία των νέων αντίπαλων ιδεολογιών, πολλοί θεωρούν ότι ο αναρχοκαπιταλισμός εμπεριέχει τις ιδέες ορισμένων θεωρητικών του αναρχισμού ή ριζοσπαστών ατομοκρατών όπως ο Στίρνερ και ο Κίρκεγκααρντ. Τα κινήματα αυτοδιαχείρισης από την άλλη, παραπέμπουν σε άλλους θεωρητικούς του αναρχισμού, όπως ο Γκόντγουϊν, ο Προυντόν και ο Μπακούνιν, οι οποίοι δεν απορρίπτουν έννοιες όπως η συλλογικότητα.

Όμως ο αναρχοκαπιταλισμός δανείζεται στην πραγματικότητα την έννοια της αναρχίας και την χρησιμοποιεί παραπλανητικά. Έτσι, παρόλο που ο αναρχοκαπιταλισμός απαιτεί την απουσία κράτους, δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει ένας κεντρικός πυρήνας εξουσίας σε παγκόσμιο επίπεδο με κύριο εκφραστή το μεγάλο κεφάλαιο, που μέσα σε μια φαινομενικά πλήρως απορρυθμισμένη αγορά θα συνεχίσει να καθορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού προς όφελός του, απαλλαγμένο από κάθε είδους “ενοχλητική” κρατική παρέμβαση. Έτσι, η έννοια του αναρχοκαπιταλισμού είναι στην ουσία ψευδεπίγραφη, διότι προκαλεί την ψευδαίσθηση της απόλυτα ελεύθερης ατομικής δραστηριότητας, η οποία όμως δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να εξυπηρετεί τα συμφέροντα μιας παγκόσμιας οικονομικής ελίτ.

Αντίθετα, οι κοινότητες αυτοδιαχείρισης δεν έχουν στην λογική τους έναν παγκόσμιο κεντρικό έλεγχο οποιασδήποτε μορφής, γιατί μπορούν να λειτουργήσουν τοπικά και αυτόνομα, έχοντας απλώς κάποιες κοινές αξίες και κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Η τοπικότητα των κοινοτήτων αυτοδιαχείρισης αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα καθώς δεν υπάρχουν οι μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις λόγω κλίμακας, αλλά και λόγω μιας κουλτούρας αποανάπτυξης και περιορισμού στις βασικές ανάγκες σε ένα πρώτο στάδιο. Έτσι, οι κοινότητες αυτοδιαχείρισης είναι εφικτές ακόμα και για τις πιο φτωχές κοινωνίες.

Έτσι, στη λογική των κοινοτήτων αυτοδιαχείρισης υπάρχει μια πιο ισορροπημένη σχέση με το περιβάλλον, σε αντίθεση με τον αναρχοκαπιταλισμό, που βασίζεται στην ασύδοτη ανάπτυξη και τη συνεχή υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, που καταλήγει τελικά σε μια επιταχυνόμενη περιβαλλοντική καταστροφή.

Μια άλλη μεγάλη διαφορά είναι ότι η παρουσία του κράτους στην περίπτωση των κοινοτήτων αυτοδιαχείρισης δεν αποτελεί εμπόδιο, αλλά αντίθετα, έστω και στην περιορισμένη του μορφή, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να αποτελέσει έναν παράγοντα διευκόλυνσης στην εξέλιξή τους, αλλά και να τις στηρίξει έμπρακτα και άμεσα με κάποιες συμπληρωματικές λειτουργίες. Τέτοια παραδείγματα μπορούμε να βρούμε στην Βενεζουέλα του Τσάβες, αλλά ακόμα και στην Ευρώπη, όπου πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση που ανέκοψε την πορεία της πράσινης ανάπτυξης, υπήρχαν προτάσεις σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως για παράδειγμα τα μικροδίκτυα (microgrids), δηλαδή μικρά ευέλικτα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ιδανικά για εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και κοινότητες με μικρούς πληθυσμούς.

Οι κοινότητες αυτοδιαχείρισης παρουσιάζουν επίσης μια ευελιξία ως προς τη μορφή τους. Μπορούν να γίνουν πράξη από ομάδες εργαζομένων στους χώρους εργασίας (ΒΙΟΜΕ, ΕΡΤ), ή από ανθρώπους σε κατοικήσιμες περιοχές μικρής κλίμακας (μικρές πόλεις, χωριά). Το πείραμα της ΕΡΤ στην Ελλάδα έδειξε ότι η αυτοδιαχείριση είναι εφικτή, οι συνθήκες έχουν ωριμάσει.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι κοινότητες αυτοδιαχείρισης γίνουν κάποτε πράξη για τη μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων, προκειμένου να αποτραπεί η εφιαλτική τελική επικράτηση του αναρχοκαπιταλισμού. Είναι σίγουρο ότι η νεοφιλελεύθερη δικτατορία θα κάνει το παν για να αποτρέψει την εξάπλωση ενός ευρύτερου κινήματος αυτοδιαχείρισης, κάτι που ίσως οδηγήσει τελικά στην προσπάθεια μιας ποιο άμεσης πρακτικής εφαρμογής των νέων αντίπαλων ιδεολογιών, πράγμα που θα οδηγήσει με τη σειρά του, στο σχετικά κοντινό μέλλον, σε μεγάλες ταξικές συγκρούσεις.

Comments

Popular posts from this blog

Oct. 7 Reports Implode: Beheaded Babies, NY Times Scandal, & More

Glenn Greenwald    

Πώς ο Γκρίνμπεργκ μπορεί να θάψει το καθεστώς Μητσοτάκη

του system failure    Είναι ξεκάθαρο ότι η αναμφίβολη πρωτοκαθεδρία του καθεστώτος Μητσοτάκη οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά σε μια άκρως επιθετική επικοινωνιακή εκστρατεία που είχε καταφέρει μέχρι στιγμής να κρύβει κάτω από το χαλί (τουλάχιστον ως ένα βαθμό) τον αυταρχισμό και τη διαφθορά του καθεστώτος, καθώς και τις καταστροφικές πολιτικές που εφαρμόζει.  Και δεν είναι πλέον μυστικό, ότι ο άνθρωπος-κλειδί πίσω από αυτή την εκστρατεία είναι ο Αμερικανός δημοσιοσχετίστας, Σταν Γκρίνμπεργκ .    Όμως καθώς το καθεστώς επαναπαύθηκε στις δάφνες της νίκης των τελευταίων βουλευτικών εκλογών, τα μεγάλα προβλήματα συνέχισαν να συσσωρεύονται και φάνηκε ότι το καθεστώς είτε δεν ήθελε, είτε δεν μπόρεσε να τα αντιμετωπίσει. Έτσι, είδαμε σε σύντομο χρονικό διάστημα να έρχονται τα πρώτα σημαντικά πλήγματα στην πρωτοκαθεδρία του, μέσα από τα αποτελέσματα των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών. Παρόλα αυτά, η αλαζονεία των καθεστωτικών στελεχών παρέμεινε αμετάβλητη, καθώς θεώρησαν ότι η τραγωδία των Τ

Zionist and US imperialist criminals are about to grab the natural gas off shore Gaza

globinfo freexchange   As the genocide against Palestinians of Gaza is about to be completed with an act of unprecedented brutality by the Zionists and butcher Netanyahu through the bombardment of about 1.4 million civilians in Rafah, it seems that they have already set their next primary goal. Which, in short, is to grab the natural gas resources off shore Gaza, together with their US imperialist buddies whose contribution to the genocide has been undoubtedly critical.     As already reported , in 2007, Hamas came to power and Israel launched an offensive on Gaza Strip, leaving behind 1,400 dead Palestinians, but taking with it the gas fields. Within a year, Israel announced the discovery of the Leviathan natural gas field, which did include Gaza's riches, valued at 453 billion dollars. But Gazans have been denied around 47 billion dollars in revenue. As for Tel Aviv, it's gunning to become a new hub. At that moment in time, that is 2022, Russian oil and gas were sanctioned.

Israel’s Descent Into Madness & the Holocaust Comparison

BreakThrough News   Rania Khalek was joined by Tarik Cyril Amar, a historian from Germany and associate professor at Koc University in Istanbul, to discuss Israel’s descent into genocidal fascism. Prof. Amar addresses whether it’s useful to make Holocaust and Nazi comparisons and the real reason behind the West’s unshakeable loyalty attitude when it comes to Israel’s barbarism.   

Neocon Queen Victoria Nuland Ends Her Reign: Exposing a Catastrophic Career

Glenn Greenwald    

The Shadowy, Intelligence-Linked Group Driving the US Towards War With Iran

"United Against Nuclear Iran does not miss an opportunity to try to bring the United States closer to a military conflict with Iran. And on the other side of the equation, they also have worked very hard to oppose efforts to de-escalate the U.S.-Iran relationship."   by Alan Macleod   Part 7 - A Lesson From History   The history of Iran has been intimately intertwined with the United States since at least 1953 when Washington orchestrated a successful coup against Prime Minister Mohammad Mosaddegh. Mosaddegh had refused U.S. demands to stamp out Communist influences in his country and had nationalized the nation’s oil. The U.S. installed Shah Mohammad Reza Pahlavi as a puppet ruler. An unpopular and authoritarian ruler, the Shah was overthrown in the Revolution of 1979. Since then, it has become a target for regime change, and its nuclear program is something of an obsession in the West. Often orchestrated by UANI officials while they were in government, the U.S. has carried

Το σκάσιμο της φούσκας Μητσοτάκη με νέα επίσημη χρεοκοπία και οριστικό τέλος της μεταπολίτευσης

του system failure   Τα αποτελέσματα των εκλογών της 25ης Ιουνίου ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενα όσον αφορά τις πρώτες θέσεις με βάση και τα αποτελέσματα της πρώτης κάλπης του Μαίου. Αν συμπεριλάβουμε και το ποσοστό της αναμενόμενης αποχής, δεν μας έδωσαν κάποια ιδιαίτερη έκπληξη. Αυτό όμως που φαίνεται να αιφνιδίασε ακόμα και το συστημικό κατεστημένο, είναι η είσοδος των δύο υπερσυντηρητικών, ακροδεξιών κομμάτων Νίκη και Σπαρτιάτες, με το τελευταίο να έχει ξεκάθαρες διασυνδέσεις με τον πρώην Χρυσαυγίτη, Ηλία Κασιδιάρη. Παρά τη μεγάλη νίκη Μητσοτάκη, οι μιντιακοί ινστρούχτορες της καθεστωτικής προπαγάνδας εμφανίστηκαν σε γενικές γραμμές "μουδιασμένοι" και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το συστημικό κατεστημένο (δηλαδή τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που ελέγχουν και το σύνολο των μεγάλων ΜΜΕ πανελλαδικής εμβέλειας), πέτυχε μόνο έναν από τους τέσσερις μεγάλους στόχους που είχε θέσει εξ'αρχής. Μιλώντας με ποδοσφαιρικούς όρους, ουσιαστικά έχασε με σκορ 3-1.   Ο μεγάλος στόχος πο

Study Finds Media Giants New York Times, CNN, and Fox News Pushing for US War in Yemen

by Alan Macleod  Part 2 - Biased Reporting MintPress conducted a study of four leading American outlets: The New York Times , CNN, Fox News and NBC News. Together, these outlets often set the agenda for the rest of the media system and could be said to be a reasonable representation of the corporate media spectrum as a whole. Using the search term “Yemen” in the Dow Jones Factiva global news database, the fifteen most recent relevant articles from each outlet were read and studied, giving a total sample of 60 articles. All articles were published in January 2024 or December 2023. The study found the media wildly distorted reality, presenting a skewed picture that aided U.S. imperial ambitions. For one, every article in the study (60 out of 60) used the word “Houthis” rather than “Ansar Allah” to describe the movement which took part in the Yemeni Revolution of 2011 and rose up against the government in 2014, taking control of the capital Sanaa, becoming the new de facto government. Ma

The truth about Alexei Navalny

Glenn Greenwald / Dangerous Ideas with Lee Camp / The Hill /  

Israel Carries Out Most Sadistic Massacre, Opens Fire On Gaza Aid Convoy

Richard Medhurst